Landbouw dader én hulpverlener – It’s Down 2 Earth (Dag 4 en 5)

Nederland krijgt aardig wat complimenten. Zelfs een boerenleider uit Canada, Don Mc Cabe, een vierkante spreker die onder meer boer is omdat hij ‘de pest heeft aan waardeloze politiek’, stelt het op prijs dat Nederland It’s Down2Earth heeft opgetuigd. ‘Dat is slim, want landbouw is de enige sector die broeikasgassen uitstoot en tegelijkertijd de potentie heeft om CO2 te binden. Dat kun je van de energiesector niet zeggen. Al zet je een kerncentrale neer, die gaat geen CO2 binden. De landbouw is dus dader en hulpverlener in één persoon. Vertelt u mij maar hoeveel CO2 ik in de grond moet stoppen, ik doe het wel.’

 

Charlotte Streck, director of Climate Focus, loopt al een tijdje mee in het internationale circus rondom de klimaatverandering en alle maatregelen die ertegen genomen worden. Ze was in Kopenhagen, waar ze teleurgesteld raakte. Ze weet alles over de handel in carboncredits, een vreselijk bureaucratische materie, met ingewikkelde regelingen, die bol staan met voor buitenstaanders ondoorgrondelijk jargon. Ook zij is enorm blij dat de landbouw nu betrokken wordt bij pogingen bij het internationale circus om klimaatverandering tegen te gaan. Ze geeft toe dat dat al veel eerder had moeten gebeuren. ‘Maar beter laat dan nooit, de complimenten voor Nederland.’

Duizenden megatonnen minder

Streck: ‘Tot dusverre zijn de meeste regelingen opgetuigd voor de energiesector. Daar kun je snel succes boeken door de uitstoot van CO2 met duizenden megatonnen terug te dringen. Dat is ook goed meetbaar. Bij landbouw is dat lastiger, en dat maakt het moeilijker om er regelingen voor in het leven te roepen. Ik roep de landbouwsector op om gebruik te maken van het feit dat sommige regelingen vaag zijn. Met een goed verhaal kun je wellicht voor subsidies in aanmerking komen die in eerste instantie niet voor jou bedoeld waren.’

Een voedseltussendoortje. Je kunt biologische broodjes kopen, hier in het World Forum Theater. Lekker: met brie, tonijn en kalkoen. Als je een slimme keuze maakt uit side-events, zoals die ene waar de FAO en het ministerie van Economische Zaken en Innovatie uitlegden hoe de vleessector duurzamer ingericht zou kunnen worden, dan krijg je een goede lunch erbij. En dan hoef je geen broodjes te kopen, die toch drie euro vijftig het stuk doen. Dat is zeven gulden en zeventig cent. ‘Worden er biologische broodjes weggegooid?, vraag ik terwijl ik er drie afreken. (Waarom zit ik ook te tikken terwijl er lekkere side-events bezig zijn?) Antwoord: ‘Er worden flink wat broodjes weggegooid, – dat hoef ik gelukkig niet te doen, ik kan het niet aanzien…’
En – heel vriendelijk – ze brengt een broodje minder in rekening. ‘Omdat ze anders toch weg gegooid worden.’

Eten uit vuilnisbak

Wat hier in het klein gebeurt, gebeurt ook in het groot. Er zijn mensen in Nederland, niet veel, maar kijkt u hier eens, die uit de vuilnisbakken van de supermarkten eten. Gezond, vers genoeg en uitstekend verpakt. Ze noemen hun oogstmethode dumpster diving. Ze genieten van het feit dat de uiterste houdbaarheidsdatum in Nederland heel strikt is. Ik heb wel eens iemand in de voedingsindustrie – geen kleine jongen – horen zeggen dat de sector in zijn nopjes is met het omzetverhogende effect van de strenge UHD. Verspilling? Ja, zei hij, maar ja, daar houden we ons niet mee bezig. De supermarkten bestellen bij ons, en wat zij er mee doen, moeten zij weten.

Terug naar Don McCabe, de boerenleider uit Canada, Charlotte Streck en al die anderen die Nederland een compliment gaven, waar vooral Gerda Verburg, die initiator is van It’s Down2Earth, erg blij mee zal zijn. Ook Kofi Annan, Chairman of The Alliance for A Green Revolution in Africa, was positief tijdens zijn toespraak: ‘It is no surprise, of course, that a global conference on such a vital subject is taking place in the Netherlands. Few nations can match this country’s commitment to global values or record of supporting development. So we are in the ideal venue to address how, at a time of increasing climate change, agriculture can provide food security.’ Tegen het ANP kwam er wel een nuancering, hij zei grote zorgen te hebben over de bezuinigingen op de ontwikkelingshulp die Nederland heeft doorgevoerd.

Autograph of Morgan Freeman
Annan straalt een enorme rust uit. En begon zijn toespraak uiterst relaxed met een mooi verhaal daterend uit de tijd dat hij net weg was bij de VN en hij met zijn vrouw in een Italiaans bos, onbereikbaar voor de buitenwereld, drie maanden helemaal niets ging doen. ‘Na zes weken was ik verveeld en ging met mijn vrouw een krant kopen. In de dorpswinkel zag ik een groepje mannen naar ons kijken en ik zei al tegen mijn vrouw: we have blown our cover. Eén van de mannen kwam op ons af en vroeg: Morgan Freeman! Can I please have your autograph.’ Waarna de ongestoorde vakantie verzekerd was. Dit zal niet de eerste keer zijn dat deze anekdote wordt opgeschreven, maar dat doet er niet toe. Het maakt het publiek warm. Morgan Freeman, die zo vreselijk op Kofi Annan lijkt.

kofiANNAN

Annan’s woorden dringen echt door. Al waren die niet alleen hoopgevend: ‘The rural poor as a whole, are the most vulnerable to the impact of climate change. Yet tragically, they are the group, of course, who have done least to cause it and have benefited little from the economic growth and prosperity it has brought. Ladies and gentlemen, that is the background to our discussions today. Without concerted action, we will see many more people forced to leave their land, increased famines, tensions and instability. The impact of failure, devastating as it will be, will go far beyond Africa. Without finding solutions to these complex and inter-related challenges, we simply will not meet our hopes for a fairer, more prosperous and peaceful world. ‘

Nederland naar binnen gericht
Don McCabe, de boerenleider uit Canada, Charlotte Streck, Kofi Annan, en al die mensen die Nederland zo’n welgemeend compliment hebben gegeven, hadden de ambtenaar van Buitenlandse Zaken eens moeten horen, die ik wel mocht citeren, maar dan zonder naam. De man legde de hele betekenis van It’sDown2Earth uit als één grote actie van het ministerie van LNV (toen nog) om te zorgen dat zo veel mogelijk gelden die bezuinigd moeten gaan worden op ontwikkelingssamenwerking, naar het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie zullen vloeien.
‘En zo’n beweging van gelden kun je natuurlijk het beste optuigen met een internationale conferentie. Voor mij is dit echt een symptoom van de naar binnen gerichtheid van Nederland, een land nota bene dat voor zo’n groot deel van zijn bruto nationaal product afhankelijk is van het buitenland.’Er was dus zeker niet alleen lof. Het belangrijkste eindproduct van deze conferentie is the Hague roadmap for action. Het stuk wordt vrijdag aan de wereld gepresenteerd en er is flink over heen en weer gepraat.
Al stelde de voorzitter voortdurend dat er geen tekstonderhandelingen gevoerd zouden worden. Maar dat het echt een actiestuk zou moeten worden. Nog voordat het stuk het daglicht heeft gezien, ongetwijfeld vol goede voornemens, heeft een groep van maatschappelijke organisaties the Hague Roadmap afgewezen. Het zijn: Both ENDS, the Netherlands, ETC Group ILEIA – Centre for learning on sustainable agriculture, the Netherlands Institute for Agriculture and Trade Policy, USA International Federation of Organic Agriculture Movements (IFOAM) International Forum on Globalisation Joop de Koeijer, member of NAV (Dutch Arable farmers’ Union) and Via Campesina Platform Aarde, Boer, Consument, the Netherlands Tearfund, UK Third World Network X MinY Solidarity Fund, the Netherlands.
Begin van een trendbreuk?
De conferentie is niet onder de vlag van de Verenigde Naties gehouden. Dat zou nog sterker zijn geweest. Hoe het ook zij: It’s Down 2 Earth heeft duidelijk gemaakt dat de landbouw een veel grotere rol kan spelen in het bedwingen van de klimaatverandering, dan ze nu doet. Van de week is er door het Rockefeller Centre, in samenwerking met de wereldbank een project goedgekeurd voor Afrikaanse boeren om carboncredits te kunnen verdienen, harde cash dus, als ze CO2 opslaan in de bodem. Dat is bijzonder, want altijd werd gedacht, dat werkt toch niet. It’s Down 2 Earth zou een begin van een trendbreuk kunnen zijn, waardoor landbouw door de internationale gemeenschap wordt ingezet in de strijd tegen de klimaatverandering.

 

It’s Down 2 Earth is de internationale conferentie over landbouw, voedsel zekerheid en klimaat verandering onder het motto Our world hungers for action. Een hele week in november 2010 kwamen in het World Forum Theater uit de hele wereld duizenden politici, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en ngo’s, wetenschappers, ambtenaren, journalisten en milieuactivisten bij elkaar om het te hebben over de mogelijkheden  landbouw in te zetten in de strijd tegen de klimaatverandering. Op dit moment heet de landbouw voor dertig procent de veroorzaker te zijn van het verergerde broeikaseffect. Tegelijkertijd zullen de komende veertig jaar 2,2 miljard extra monden gevoed moeten worden. Hopelijk niet méér, want de schatting van 9 miljard mensen op aarde is afhankelijk van een betere welvaartsspreiding. Valt die tegen, dan zijn we in 2050 met nog véél meer .

 

Deze webblog, over mijn ontmoetingen, observaties, en nieuwe inzichten, opgedaan tijdens It’s Down 2 Earth, heb ik geschreven voor foodlog.nl .
Dit is deel vier (dag 4 en 5). Deel één, twee, drie, en het slotdeel vindt u onder de doorclicks.