Climate change niet enige reden voor honger in de wereld – It’s Down 2 Earth (Dag 2)

Nutriënten voor de Afrikaanse bodem. Vooraf had ik me niet voorgenomen me daar een hele conferentiedag mee bezig te houden. Zonder Dennis Garrity was het nooit gebeurd.

’s Morgens, onderweg op de fiets door nevelig Den Haag gaat de telefoon. Of ik interesse heb om Dennis Garrity te interviewen? Ik sta op een perslijst voor It’s Down 2 Earth en communicatieprofessionals zijn inventief om de boodschappen van hun opdrachtgevers wereldkundig te maken.
‘Wie weet, wat heeft hij te vertellen?’
‘Hij is Director General of the World Agroforestry Centre, dat in Malawi heeft bewezen dat de oogst bijna kan verdrievoudigen als er gewerkt wordt met de unieke Acacia. Die boom bemest de grond waar hij op staat door stikstof te binden aan de bodem. Voor arme, kleine boeren die geen kunstmest kunnen betalen is het een geweldige landbouwmethode.’
‘Uhm, weet u wat, zullen we straks in het World Forum Theater een kopje koffie drinken, dan hebben we het er even over.’
‘Dat kan niet, ik ben niet op de conferentie, ik bel u vanuit New York.’
‘Juist, stuurt u me een mailtje als u wilt, dan kijk ik wat ik kan doen.’

Olifant

Ik ben laat, maar vroeg genoeg voor de presentatie van Louise Fresco, een autoriteit. Professor of foundations of sustainable development in international perspective, aan de universiteit van Amsterdam. Wat vooral blijft hangen, is haar waarschuwing dat de climate change niet de enige reden is dat er honger in de wereld is. Die bestond ook al, toen nog niemand van het versterkt broeikaseffect had gehoord. ‘De wereld beleeft meer een global crisis, dan een climate crisis. Er gaat van alles mis, en wel op een schaal en met een snelheid die in de wereldgeschiedenis nog niet eerder vertoond is.’

Watergebrek of niet?
En er is een andere opmerkelijke stelling van Fresco, over Afrikaanse grond, die niet uit mijn hoofd wil, – waarschijnlijk door dat telefoontje over die Acacia. ‘Iedereen kan wel zeggen; de bodem moet worden bemest met kunstmest, maar als er geen regen valt, en de grond wordt niet op een andere manier geïrrigeerd, dan heeft dat helemaal geen effect.’ Ik moest denken aan wat ik las van Roelf Voortman, werkzaam bij de Stichting Onderzoek Wereldvoedsel-voorziening van de Vrije Universiteit. Dat watergebrek, schrijft Voortman (in de nieuwsbrief Mondiaal van het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit), speelt een veel kleinere rol in het falen van de Afrikaanse landbouw dan iedereen aanneemt. Voortman, in Mondiaal: ‘Over Afrikaanse bodems is het beeld één van uitgestrekte gebieden met uniforme zure rode bodems, die vanwege hun ouderdom erg onvruchtbaar zijn, last hebben van te hoog Aluminium, en die toegediend fosfaat fixeren. Niets is minder waar.’

Blijft u nog even bij de les, straks gaat het weer over vrolijkere onderwerpen als olifanten die bij papierproductie zijn betrokken.

Poep van een olifant

Voortman: ‘Bij gebrek aan irrigatie en het potentieel daartoe, worden veranderlijk weer en arme bodems vaak als het ongelukkige lot van Afrika genoemd. Dit is niet in overeenstemming met kennis en cijfers. In grote delen van de savannezone ligt het klimatologisch potentieel, mede bepaald op basis van regenval, voor granen rond de 7 tot 10 ton per hectare. Alleen in de te natte gebieden in het Kongo bekken en de drogere zones rond de Sahara en Kalahari en in de Hoorn van Afrika ligt dat potentieel lager. Zelfs in de Sahel blijkt dat bodemvocht minder beperkend is dan nutriënten.’It’s Down 2 Earth. En wat er in die aarde zit. Voedsel en water. Als ik Voortmans epistel zit te herlezen in het perscentrum, laat een collega een boekje zien dat hij heeft gekregen bij de presentatie van een boek van reizigster Floortje Dessing. Het is gemaakt van gerecycled papier en poep van een olifant. Wat daar nou weer voor duurzaam idee achter zit, werkelijk geen idee. De website brengt ook geen uitkomst. De olifantenpoep wordt helemaal naar Engeland getransporteerd om daar verwerkt te worden in een boekje. Dat levert niet bepaald carboncredits op.

Varkens in Afrika

Moet die olifantenpoep (en neushoornpoep en rendierenpoep) niet gewoon blijven waar die is, om de grond vruchtbaar te maken? Is het geen beter idee om varkenspoep uit Nederland naar Afrika te verschepen? Als dergelijk transport te veel CO2-emissie oplevert, dan doen we toch het idee van Dick Veerman: alle varkens en kippen in Afrika vet mesten, want daar moeten de nutriënten naartoe, niet naar het overbemeste Nederland, waar boeren nog geld toe betalen als ze maar op een legale manier van hun mestoverschot kunnen afkomen. Dick: ‘Reken maar dat de Chinezen van plan zijn om in Afrika beesten te gaan houden, zodat ze de grond die ze daar hebben gekocht weer vruchtbaar kunnen maken.’

Cycling Back Home

Nu deze aflevering kennelijk weigert om ergens anders over te gaan dan over voedingsstoffen voor de schrale Afrikaanse bodem, breng ik met liefde onder uw aandacht: Soil & More, een Nederlands bedrijf dat onder meer in Zuid-Afrika (Kaapstad) heeft bewezen dat je van groenafval goede compost kunt maken waarmee je de CO2- en H2O-opslagcapaciteit van landbouwgrond flink kunt verbeteren. Volkert Engelsman, topman van het importbedrijf van biologische groenten, Eosta, en mede-grondlegger van Soil & More ziet heel veel mogelijkheden in de handel in carboncredits. Vandaag houdt Soil & More een side-event, van zes tot acht uur ’s avonds, in het World Forum Theater. Soil & More heeft een mooie visie op het regenereren van de Afrikaanse grond.

Als ik terugloop naar mijn fiets en ontdek dat er een kleinschalig voedselvraagstuk in mijn ingewanden is ontstaan, valt mijn blik op een A4-tje, met een uitnodiging voor één van de tientallen side-events. Vooral die kleine letters wekken mijn interesse: lunch will be served. Ik wil al aanstalten maken om me te gaan verdiepen in het verhaal van onder anderen Dennis Garrity, over de succesvolle inzet van de Acacia, een bijzondere boom, hé daar belde die mevrouw vanmorgen over, vanuit New York. Hé, deze side-event is al twee uur geleden afgelopen. It’s Down 2 Cycling Back Home.

It’s Down 2 Earth is de internationale conferentie over landbouw, voedsel zekerheid en klimaat verandering onder het motto Our world hungers for action. Een hele week in november 2010 kwamen in het World Forum Theater uit de hele wereld duizenden politici, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en ngo’s, wetenschappers, ambtenaren, journalisten en milieuactivisten bij elkaar om het te hebben over de mogelijkheden  landbouw in te zetten in de strijd tegen de klimaatverandering. Op dit moment heet de landbouw voor dertig procent de veroorzaker te zijn van het verergerde broeikaseffect. Tegelijkertijd zullen de komende veertig jaar 2,2 miljard extra monden gevoed moeten worden. Hopelijk niet méér, want de schatting van 9 miljard mensen op aarde is afhankelijk van een betere welvaartsspreiding. Valt die tegen, dan zijn we in 2050 met nog véél meer .

Deze webblog, over mijn ontmoetingen, observaties, en nieuwe inzichten, opgedaan tijdens It’s Down 2 Earth, heb ik geschreven voor foodlog.nl .
Dit is deel 2. Deel één, drie, vier en het slotdeel vindt u onder de doorclicks.